In Deventer, 1960, zat ik als jongetje in een houten box in oma’s tuin. Voor de groten was dat ‘veilig’; voor mij een gevangenis. Met “DA!” onderhandelde ik om koekjes, maar ik droomde van ontsnappen. Ik stapelde een blokkendoos, rammelaar en versleten eend, klom over de rand en landde op een stuk speculaas. Moeder zei niets en zette me terug. Die drie minuten vrijheid leerden me: omheiningen hebben een rand van licht voor wie durft.

Een foto uit circa 1950 toont Jampie bij de benzinepomp van Kamps in Rolde: één broekspijp vastgesnoerd, de andere los. De straat ademt naoorlogse kalmte; meisjes passeren, mevrouw Kamps kijkt toe. In zijn houding schuilt vertrekdrift, het terugkijken dat omwegen tekent. De pomp glanst, de ketting zal zingen. De foto vangt beweging en herinnering: half jongen, half gerucht. Hij rijdt de molen voorbij, keert bij regen terug, en kijkt nog één keer om naar ons.

Wolfstraat 21 leeft in mijn herinnering als een te klein huis vol stemmen, stilte en gebaren. Rond de tafel, waar mijn stiefvader het brood verdeelde als een landkaart, leerde ik tellen met stoelen en borden. Moeder zat bij de kachel, de avonden gloeiden van gelig licht en ingehouden werelden. Boven sliep ik met Pietje, mijn zusjes fluisterden geheimen. Het huis was een doolhof van geluiden en dromen, een weefsel dat mij nog altijd draagt.